Thuhmahruai:
Tunlai Social Media thang chho mek zelah nghawng tam tak Zoram mipuite ah a nei tawh a, nghawng a neih danah Social media hmangtute ah a innghat thui hle a ni.
A bikin keini Social Media Influencers-te chuan kan video post ah thlirtute ah a tha lam leh a chhe lamah nghawng a nei thui avangin, kan content ah kan chian hle a tul a ni. Digital Age ah hian Social Media-a post te hi mipuite thlir nasat ber a nih tawh avangin Mizo Society khalh ngil theitu ni hial thei khawpin he digital thiamna avang hian thuneihna kan nei tawh a ni. Chuvangin Youtube lama kan video upload-a kan content. te chu thu belhchiandawl a nih leh nih loh te hi kan zir chian hmasak a tul rêng a ni.
Social Media khawvel:
Hringnun hi a inthlak danglam nasa hle a, Stone Age atangin Metal Age ah kan inhlangkai a, tunah chuan Digital Age ah kan inhlangkai ve leh ta a ni, he digital age-a pawimawh tak chu social media hi a ni a. Khawvel ram hrang hrang nihphung lantirtu a ni.
Mipui ngaihdan hi democracy ram ah chuan a lal ber a, social media platforms hrang hrang kan lo hman tak hnu atang phei hi chuan mipui ngaihdan tam tak kha chiang leh awlsam zawkin kan hriat theih phah ta a ni. He social media kaltlang hi chuan kan nitin hun hman atanga kan vei zawngte leh ram tana tangkai leh pawimawh tak tur te puanzar nan kan hmang bawk a ni.
Social Media hi kan thianthate chhungkuate chauh biak pawh nan kan hmang tawh lo a, tunah chuan mi tam tak rilru hneh nan te, thian siam nan te, kan ngaihdan te leh politics kan te puanchhuah nan kan lo hmang chho ta zel a ni.
Engtin nge Social Media-in Indian Politics ah nghawng tha tak a neih theih?
i) Mipui vantlangte hnena hriattur pawimawh puan chhuah lamah: Tun hma kha chuan tun ang êm hi chuan Sorkar Kalphung te hi kan hre tâwk lo deuh thin a, tunah chuan sorkar hmalakna te chu social media kaltlangin puanzar a alo ni ta a, mipui hnena campaign nana tangkal takah a inher chhuak a ni. Social Media pawimawhna hi political party-te chuan an hre chho zel a, tunah chuan campaign-na atana hmanraw tangkal ber pawl a ni tawh a, Politics lam mai ni lo, Covid hrileng lai pawh khan inhriaittirna tam zawk chu Social media kaltlangin a ni a, mipui ah nghawng tha tak a nei reng a ni.
ii) Mipuite inkar ti zimtu a ni: Social Media mi tam tak hnenah inkungkaihna tha zawk a siam a, mihring chenna hmun inhlat tak tak te chu Social media hian a phuarkhawm a ni. Inblakpawhna harsatna tam tak awm thin kha a ti zlaawm tawh a, ram hrualtute leh party hruaitute chu Social media kaltlang hian kan be pawp thei ta a ni.
Politicians-te chuan Social media kaltlangin an hnathawh te an pholang thei tawh a, inkungkaihna mipui ah a siam nasa hle a ni.
Mipui chu politics ah inhman duhna a tuh a, ram veina leh hmangaihna a pian phah thin a ni.
India ram leh ram dang thiante nen inlaichinna tha tak a slam nasa hle.
III) Indaidanna a tizim: Social Media platforms atangin mipui leh politician-te hrang hrang kan lo hmu zel thei tawh a, senso tam ngai miah lovin Kan Youtube Channel hmangte in mipui ah Political party duh thlan tur lamah pawh nghawng a nei thel a, mipui rorelna rama awm kan nih angin heng kan Youtube channel- a politics chungchang kan puanzar atangte hian mi tam takin politics-a zuan luh ve chakna an neih phah thin ani.
iv) Mipui ngaihdan tlangpui teh a awlsam phah: Tun hmaa mipui ngaihdan kan lo lakhawm ngawt thin ai kha chuan tunah mipui ngaihdan tlangpul awisam takin kan hriat phah thei tawh a, mipuite chuan an mamawh leh phut ang pe theitu tur an thlan kawngah pawh duhthlanna awisam takin a siam thei tawh a. A bikin WhatsApp. Facebook, Instagram, Youtube leh Twitter a post kan hmuh atangin vote tur leh tur lo lamah awisam zawkin mipuite chuan ngaihdan an siam thei tawh a ni
Engtin nge Social Media-in Indian Politics ah nghawng tha lo a neih theih?
Intihlar tum luatah: Intihlar an tum luat ah puanchhuah loh tur thieng thlenga planchihuah a nih tak avangin mipuite chuan an lakah rinna an pek thin a ni.
Social Media kaltlanga kan thil puanchhuah ah te chuan midang sawiselna a tam tawh chuan haw tu an pun phah a, tawngkam dengkhawng tak tak chhakchhuah nana hman a nih fo chuan an hlutna a tlakhniam phah thin a ni.
ii) Political Party kan tan lam tana campaign nasat tum luat ah chêtchhiatna a thlen thei: Google Transparency Report atanga kan hriat danin political party-te chuan election ads atang ringawtin kum 2 liam ta khan Rs. 5,900 crore zet an seng hem mai a Khei bik tlat kan neih fo chuan kan hlutna a tlahniam thei a, ngaihdan fumfe lo tak tak chhakchhuah a awlsam phah tawh thin a ni.
iii) Kan thusawi inang lo tak tak te avangin : Social Media kaltlanga tehfung tha fumfe si lo kan sawilan fo chuan kan thusawi dang a lo that pawnin mipuite chuan rinna an nghat tlem tial tial thin a, kan laka mipui te ngaihdan a inthlak danglam nasa thei hle a ni.Hetiang a nih avang hian social media chu mipuite tan a nih angin mipui hnena kan thusawi hi a ngaithla tu beng hrang hrang ah an ngaihthlak dan a inang lo thin a ni.
Social Media-a kan tih miahloh tur pathum te:
Misinformation, Disinformation & Mal-information: Heng pathumte hi mipui te hnena nghawng thalo thlen theitu te an ni.
Misinformation chu thudik lo hriattir a ni a, hei hi mi pakhatin a thu hriat chu dik emaw a tih avângin a âwih tlat a, midang hnenah a hriattir chhawng leh thin a ni. Disinformation a awm leh a, hei hi mi pakhatin a thu chhiar, hmuh leh ngaihthlak chu a diklo a ni tih a hriat hnu pawha midang hnena a hriattir hi a ni.
Mal-information chu thu dik tak ni mahse midang hmuh atana mawilo leh thalo puanzar hi a ni, hei hian mi rilru a hliam thei a, pawl leh ram chhung te thlengin thil pawi a thlen thei a. A dik a nih ngei pawhin mi nun tichhe theitu a nih chuan Social media ah kan puanzar loh hi a him ber a ni.
In hriat tura ka duh te leh hma kan sawn theih dan turte:
1. Politics ah thu dik tluantlinglo a awm fo a, political party dang beih nan thu diklo kan hman fo hi sim a tha hle a, thu dik leh diklo thliar turin political party lamte biak rawn hmasaka website tam tak fake check a awm a, hetiang te hi kan chhiar fo a tha.
2. Sorkar lai te leh Political party-te chuan chhiatna chauh an pai ang maja sawi fo hian mipuite ah ngaihdan tha lo zawk a tuh thin a, hei hi a pawi hle a, sorkar lai emaw Political party-te hnahnawh that tam tak kan puansak fo a tul a, hei hian inlungrualna a tuh zawk a ni.
3. A bikin keini Social Media Influencers-te Social Media-a kan account hrang hrangte ‘hack’ a nih loh nan safeguard kan hman a tha hle a ni.
4. Democracy ram kan nih angin inthlanna thianghlim kan neih theih nan kan pawimawh hle a, Political party-te inhuatna thlentu nih alin inlungrualna thlentu nih tum fo ang u. Democracy ram kan nih angin mipuite chuan Political party kan thlanna kawngah
kan siam thel a, chuvangin Political party eng emaw ber beih fo hi a âtthlâk hlê a, an policy tha theuh te kan zawrh sak thiam a pawimawh hle a, Political party-te chu ‘equal opportunities’ kan pek thiam a pawimawh hle a ni.
5. Election Commission of India leh Model Code of Conduct thu chhuak te kan hriat a, kan chhiar ve fo a țul hle a, a hun leh a hmuna thusawi kan thiam a țul hlê a ni. Kan thu chhuah reng rengah Political party pakhat chauh kan vohbik tur a ni lo a, sorkarna an chang emaw a nih avangin kan fak chiam bik tur a ni lo a, party dangte pawh kan fak tel bawk tur a ni.
Conclusion:
Vawiina lo kalkhawmte hi kan Zoram khawthlir thlak danglam theitu kan ni tih hriain kan hlawkna tur ringawt um lovin kan ram leh hnam thatna tur ngai pawimawh zawkin Social Media platform kaltlang hian hma la zel ila, kan thiltih apiang te hian rah tha a chhuah theih nan theihtawp i chhuah tlang theuh ang u.
Ka lawm e.
2023/6/22 14:38