Bible chhiar: Lk. 9:24
Rev. C. Lalmalsawma
THUHMAHRUAI:
Hlim hi a ṭha e, kan hlim chhan a dik chuan. Naupangchhe hlim mai kan nih erawh chuan, kan hlim rei dawn lo tihna a ni. Vawiinah kan hlim viau a ni thei e. Kum 50-100 hnuah kan ram hi a la hlim zel thei ang em? tih erawh beng sika ngaihtuah tham a ni ta!
Kan ram kal zelna tur atan hian –
Kan ram hruaitute, Polical party hruaitute, leh kan Ṭhalai rual sukthlekte hi a la him zel em le?
Kohhran tinte pawh hian sawrkar, political party leh mipuite kawng dika hruai turin kan âw kan chhuah ṭha tawk em?
Mi nawlpuite pawh hian Nuamtawl rilru nge kan put? Ram leh hnam damkhawchhuahna lam thutak? Kan inenfiah tlan a ṭul ta hle mai!
Kan haw haw luih luih lai hian mite chuan ral tiang ram min kaisan zel a, a tawpah lungchhe takin kan ṭap ang a, inchhir a sawt tawh si lovang tih a hlauhawm hle mai!
Hun ṭha kan neih lai hian kan pi leh pute nun ze mawi kha zir thar leh ila, Lal Isuan kan ram leh hnam min zirtir hi beng sikin i ngaihtuah teh ang u khai!
HNAM THILPHAL KAN NIHNA LEH ISUA ZIRTIRNA HI A INMIL HLE MAI A, I CHAWI NUNG ZEL ANG U:
Kan pi leh puten, “Sem sem dam dam, ei bil thi thi…” an lo ti ṭhin a.
Kan Lal Isuan, “Pe rawh u, chutichuan pekin in awm ang…” (Lk. 6:38)
“Heng ka unau tê ber zinga pakhat chunga intih chu ka chunga ti in ni,” (Mt. 25:40) a lo ti ve bawk.
Kan rama eirukna lo hluar ta hi, kan pi leh pute zirtirna awih duh lohna leh Isua zirtirna palzutna a ni a;
hnam phatsanna leh hnam tih mualphona a ni a; Isua phatsanna leh Kristiante tihhmingchhiatna a ni bawk, tiin tun ṭum chu na deuh taka sawi ka duh a ni.
Ram leh hnam hmangaihna hi – ṭawngkam cheimawi a, ram hmangaih ber anga insawi a, a tawpa eiruk leh ṭhin ringawt leh, party dangte dawta puh a, tlin khelh leh ngawt ṭhin hi a ni lo.
Kan pi leh pute inzirtirna ṭha kha chhawm nung thar leh ila, Isua zirtirna ang hian nung bawk ila, state dang CM kan awh êm êmte chungah kan lêng thei dawn a ni.
Party politics chhiain kan hnam ze ṭha min tihchhiatsak a. “Sem sem dam dam, ei bil thi thi…,” tihte chu mi chan ai eiruk duhna avangin hre lo ang maiin kan awm a, a lungchhiatthlak takzet a ni!
Party politics chhia hi kan pi pute ze mawi: “Mi dang an tlai phawt chuan kei chu rilṭam deuh mahila a pawi love…,” an lo tih theihna thinglung thianghlim min tihchhiatsaktu a ni. I hnawl ngam ang u!
Kan hnam ze ṭhate kha chhawm nung thar leh ila, kan Bible zirtirna: “Sem darh chu pun leh zualna a ni…” (Thuf. 11:24) tihte hi a takin i nunpui ang u.
Heta, “Semdarh chu pun leh zualna a ni,” tih hi political party-ten vote zawn nana ‘Sem policy’ an kalpui ang hi a ni lo. Beisei let nei hauh lova, midangte tana luanchhuahna a ni zawk e.
Mipui chan ai kan ei ruk hian kan puarpui turah kan ngai a; amaherawhchu, kan chhungkaw tichhetu leh kan ram leh hnam thlukchhiatna tur a ni si.
Kan neih ang chhun chhun kan insem tel tel a, Liandovate unau anga mim fang khat lek pawh inphel duhna thinlung kan put ṭhin kha, kan ram leh hnam damkhawchhuahna thuruk a lo ni zawk si… !
ṬHIAN CHHAN THIH NGAM HNAM KAN NIHNA KHA, ISUA ZIRTIRNA NEN A INMIL HLE MAI, I CHHAWM NUNG ZEL ANG U:
Mizo pasalthate kha – mi kawlh, sa kawlh leh sa hrâng hmaa zam ngai lo, ṭhian chhan thih ngam ṭhak ṭhak an ni. Taitesena, Chawngbawla, Khuangchera, Vana pa leh pasalṭha huaisen dangte kha, lo tho leh sela, kan tleirawl leh ṭhalai rualte hi rawn kaihruai thei sela a va duhawm êm… !
Kan pi pute chuan, ” Dam leh tlang khatah, thih leh ruam khatah…,” an lo ti ṭhin a.
An nun kha tunlai huaisen lemchang ang an ni lova, a tak tak (real life) a ni. An tlawmngaihna leh an huaisennate kha rochun theih a va chakawm tak em!
Kan Lal Isuan a zirtirte a zirtir dan leh kan pi leh pute zirtir dan kha a inhnerem ṭha hle.
“Tupawh a nun humhim duh apiangin a chân ang a; tupawh keimah avanga a nun chan piangin, chumi ngei chuan a humhim ang,” (Lk. 9:24) tiin Lal Isuan min zirtir a.
Pasaltha dik tak inzirtirna a ni. Tlanchhiat lam a kawk lo hle.
Isua leh midangte tana nun pe apiangten an nun an humhim tur thu a ni.
A mi dawih thu lo hle mai. Hnam huaisen, ṭhian chhan thih ngam hnam rilrem zawng tak a ni.
Ringtu hmasate kha Isua tan a tawp an thleng ngam ṭhak ṭhak ṭhin. Sakawlh hmaah an zam lova, âra zai bun leh têlsova thlak an hlau hek lo, Isua tan chuan a letling zawng pawhin an inkhenbehtir ngam a nih kha!
Miṭhenkhatin, “Kristiannain kan hnam nun a tichhia,” an lo tih ve ngawt hi chuan belhchian a dawl lo hle!
Isua inpekna nun hian kan hnamze lairil muthlu tawh a rawn bengharh a, a ṭha zawngin a kai tho a ni zawk e. Ani baka pasalṭha, kan hnam ze lairil kaitho theitu an awm thei chuang dawn em ni le?
Chuvangin, ngaihtuah chiang vang vang ila, Isua pasalṭha nun hi, hnam ropui rilrem zawng tak, kan pi leh pute nun chhungril nena inhnerem tak a ni tih kan hre thei ang!
Kristianna hian kan hnam nun a tidazât lova, a thuam ropui sawt zawk a ni.
Kan pi pute nun ze mawi, tlawmngaihna leh Lal Isua nun ze ropui, hmangaihna hi a inuanau ṭha hle a ni.
Kan pi leh pute khan a ṭul phawt chuan, ṭhian chhan thih an ngam a; Lal Isua erawh, chu mi aia thuiin a pên a, ṭhian chhan thih a ngam mai bakah, a hmelmate nunna hial pawh chhan chhuak turin a nun a pe riap mai a ni!
Hetiang khawpa pasalṭha che ṭha hi an awm leh tawh lovang a, awm pawh an awm thei tawh hek lovang!
Chutiang khawpa inpekna thuk chuan, ṭhian chhan thih ngam hnam min rawn cho chhuak a ni a, kan hnam tan hian zui loh phal rual a ni love!
Hawh u, kan pi leh pute ze mawi kha chawi nung leh ila, Lal Isua zirtirna hmang hian hnam entawntlak leh ram ropui i din ang u!
TLANGKAWMNA:
Pu HT Sangliana, IPS-in, “Luck is another name for hardwork,”
(CHHINLUNG Vol. XII, Bangalore Mizo Association 2000-2001, p. 31,32) Magazine-a a thu ziak hian thil thui tak min zirtir a ni.
Pu Sangliana chuan hetiang hian a sawi: kha tia lehkha ka zir ve lai khan, India Hmarchhak zirlai hnam hrang hrangte kha ngun takin ka zir ṭhin a. Chuta ka zir chhuah chu: Mizo zirlaite an thawkrim ber a, Naga zirlaite an zelthel ber. All India Services, Allied Services leh Armed Forces exams result a lo chhuak a, hlawhtling tam ber chu mizo an ni.
IQ leh English thiam lamah chuan Naga leh Khasite chu mizote tluk rual loh an ni a. Amaherawhchu, mizote chu nasa taka thawkrim zawk an nih avangin hlawhtlinna lamah an tluk ta lo a ni, a ti.
Pu Sangliana chuan ti hian a sawi zel a. Amaherawhchu, kum 1980 chhovah chuan thil a inthlakthlek ta hlawk mai. Mak tak maiin mizo zirlaiten an zia an thlak a, thawhrimna lamah an hniam ta hle mai a, hnam dang zirlaiten an rawn lehkhalh ta.
A chhan ni bera ka hriat chu: pubs, discotheques, pop music leh drugs rawn chhuah tak vang kha niin ka hria.
Mizote hi, huau huau, hlimhlawp leh thil thar lawm hnam kan ni a, nawm chenna leh thil thar rawn chhuak hi kan zo lova, kan tlukpui ta ni berin ka hria, tiin a sawi.
Pu Sangliana sawi hi a dik thui hmel hle mai. Tunlai ṭhalaite IQ-ah an sangin tun hma aiin sapṭawng pawh an thiam narawh e. Amaherawhchu, All India services lamah erawh rual û zawkte kan pha thei ta tlat lo hian hlawhtlin nana thilpawimawh tak tlakchham kan nei tih a tarlang. Chu chu: thawhrimna hi a ni.
A nô zawng leh a hût hût zawngin kan inawm tlei a; kan tuar zuau a, hrehawm kan paltlang peih lova, mi tumruh leh hratkhawkhengte tlinna, All India Services-ah kan lang pha ta mang lo a nih hi! Ṭanlak kan ngai hle mai!
Thil lawmawm tak mai chu Kohhranin All India Services Exams hmachhawn duhte tan, SYNOD RESOURCE CENTRE a din ta hi a ni. Helam atan hian Sawrkar pawhin ṭan a la a, mi tumruh tak takte tan chuan chance a ṭha ta khawp mai.
Tin, mithiam leh chhuanawm tak tak, Pathian avanga ram leh hmam veitu ṭhahnem tak in awm tih a hriat a, Pathian leh kan ram tan rawn tho chhuak zel teh u khai!
Pu Sangliana vek hian zirlaite thurawn a sawi a, “Suffer first, enjoy later,” (Hreawm tuar hmasa la, chu mi hnuah chen rawh) a ti a. Keini erawhchuan chen hmasak tur emaw kan ti a, kan tawrh phah ta thung a nih hi!
Kan ram leh hnam a ral loh nana hnam incheina uar te, cultural dance uar te, ṭawng humhal te hi a ṭha e; awmze nei zawkin kan bei zel tur pawh a ni.
Amaherawhchu, hnam thuam inbel tur leh thangchhuah kawr ha zel tur hian kan damkhawchhuah hmasak a ngai a, mizo ṭawng hmang zel turte hi chim ral lohva kan awm zel phawt a ngai a ni.
A kâwr lam chauh kan uar a, a chhungril lam – ram leh hnam siam ṭhatna lam leh, Isua nun entawnna tak tak lam kan hlamchhiah leh si chuan, hnam thuam inbel tur leh mizo ṭawng hmang tur hi kan inhmu zo lo mai ang tih a hlauhawm a nih hi! Kan culture hi a chhungril aṭanga siamṭhata humhalh a ngai a nih hi maw…!
Kan pi pute damkhawchhuahna: tlawmngaihna, huaisenna, hreawm tuar peihna, rinawmna, midang tana inpeknate kha tungding leh ila. Lal Isuan kan tana a nun a hlan ang khan kan ram leh Pathian tan rinawm tak leh chhel takin thawk ila, kan ram leh hnam hi a damkhawchhuak ang a, khawvelin Isua avangin kan ram leh hnam hi an hre reng tawh dawn a ni!
Kan ram leh Isua tana rinawm tak leh hreawm tawrh pawh huama, chel taka kan thawh theih nan, Lalpan minpui rawh se! AMEN!