‘Hnual phah nan a hman loh’ tih hi kan sawi tum ni mah se, ‘hnual phah nana kan hman’ lam hi han sawi hmasa lawk i la.
Tum dan leh beisei ang kan phรขk loh vanga kan hnual zuina; rilru leh thinlung pik zeta kan awm phahna hi a tam hle a. Phรป ve hlรช-a inhriatna leh kan thawhrimna rahin a koh chhuah duhawm tak dawng ve ngei tura kan thlir laiin; beisei aia chhe zรขwk leh hniam hret kan chang fo แนญhin.
May ni 19, 2023-ah pawl 12 (HSSLC) result a chhuak a. Ka fapa result-ah beisei dan leh tum lรขwk, kei chang ni loin; laichรฎn hnaivai te chuan kan nei a!. Nimahsela, kan beisei aia hniam hret, First Division-ah a pass a. A result kan hriat tirh tรฉ chuan awm dan insiamrem hman pawh a ni bik chiah lo. Ka zรชp lem lo a!
Physics, Chemistry leh Computer Science-ah te chuan a ti แนญha hle si a. Mathematics-in a pawt hniam tih ka hmu a. Distinction ni ve mai tur a mark-in a phรขk lohna chu a beitham hlรช tih ka hria a, ‘engemaw vang chauha distinction ni ta lo mai’ a ni tih ka hrethiam ta a!.
MLA, MP inthlanah te chuan pahnihnain awmzia a nei lo, an tih ang kha a ni ve lo tih ka hre bawk a. A nihna tura kan beisei ang a nih tรขk chiah lohna chu ka hre lian duh ta hauh lo. Hnufual fรขl a nih loh zia te pawh ka ka ngaihtuah a. Rilru hahdam tak ka putsak thei ta a ni. Amah pawh แนญha takin ka hnรชm a, KFC ka lo show ang che, te ka ti ta thuai a!.
Mizoram sorkara Officer chhuanawm leh hna lian tak tak chelhtu te hi a แนญhen chu an kal tluang hlรช a ni thei, Engineer leh Doctor te pawh mi nun tluang leh zirnaah pawh hmui ngรฎl fรช fรช an ni nawk ang. Chutih rual chuan an hring nun kawng zawhah tum ang leh duh dan diak diak ni bik lo hi a tam zawk daih an nih a rinawm.
Politician te zingah pawh, Pu Lal Thanhawla hi Chief Minister a ni nghal bik mai hleinem! Nimahsela, tunah chuan Mizoram Chief Minister ni rei thei ber, แนญum nga (5) CM ni thei hial a ni. Pu Zoramthanga pawh Chief Minister a ni mai bik lo a, mahse, CM term 3-na hmang zo thei tur leh MLA term 7 ni thei hial a ni. MLA aแนญanga tlin leh tlรขk nena kal kawp chho ve naw naw, Chief Minister dinhmun zahawm tak han chelh leh thei an ni. Pu Lalduhoma pawh, MLA a chuh/din zin tawh zia te kan hria. A tlak zin tawh zia te, tunah chuan MLA term thumna a chelh ve mek a ni.
‘Ka tling thei lo emai, ka chak ve thei lo emai’ tiin, Politics hi lo chawlhsan ta ringawt ni se la, kan politician pathum te khian an nih tur ang an nih loh tur zia chu(h) khawi emaw laiah sumdawnna te siamin, a nih loh vรชk leh an nupui te vawk vulh sรบm an teh vel ve mai mai tawh awm a sin!. Mahse, an hlawhchhamna te chu hnual phah nan an hman loh miau avanga tun dinhmun hi thleng thei an ni.
Ngaihzรขwng neih thu-ah te pawh hian ‘duh deuh te’n min bansan’ a ni thei a. Duh ang zรขwng kan hmu remchรขng lo pawh a ni thei. Chumi avanga nupui pasal neih loh tum ngawt chu a kawngkal hauh si lo. Hmel leh pianziaah kan lungdum zรขn loh te pawh; Missionary rilru pu-a nupui pasala inneih mai te hi a la แนญha zawk tal a. A fuh duh zรขwk bawk.
UPSC, MPSC, MSSSB leh Departmental Exam a ni emaw, Sorkar hna dang laknaah pawh a vawi khatnaah kan tling lo palh thei, MCS Exam-ah pawh vawi hnih vawi thumnaa tling ta chauh an tam mai! An tlin mai loh vangin hnual phah nan hmang se, khaw dang hawisan ni se, an tun dinhmun hi an thleng dawn em ni ang?
Pa pakhat, Ruling Party Unit President pawhin, a hna dil chu a hmu remchang thei si lo a. “Dรฎl tawh ma lรชk ang…” a ti ngawt a ni awm e. A thla lehpek lawkah Unit dang te’n a hna (contract) dil chu an rawn hmu ta mai si a!. Engnge a awmzia? tiin a va zawt a, anni chuan a dil lai pawh khan an lo dil hlawhchham ve tho a, an dil nawn hnua hmu ta mai an nih thu an lo hrilh a ni awm a!. Thรกk lo pui lu hiah nuah nuah bรขk chu tih tur a vรขng duh ve fรป ang le!
Sorkar, Secretariat/Directorate inawpna kawngah pawh hian kaisanna; mahni ‘promotion’ khรชl mar reng ang chi, level sang zawk, designation plate thar vuah chรขk zat-a zรก, chutiang hri chu a lรชng nasa แนญhin hle a!. Political party-ah pawh chu tho chu, senior zรขwk nih inchuhna a nasa แนญhin. NGO ah pawh chutiang chu a lรชm chuang reng reng lo!. Kohhran pawh kan ziaawm vak chuang lo. Langsar vak si lovin, rawngbawltu pangngai deuh aแนญangin a chungnung zawk leh Tual Upa aแนญanga Ordained Upa nih khelh rรปk dan te hi chu a inzep tel vek awm a sin!.
Hengah te hian kan chanvo pangngai tura lo kal sa ni lo, thianghlim leh dik taka kan beih leh thawh chhuah ngai ang chi; rim tak leh tha tam tak sรชn ngaihna chi-ah te pawh mi te hi an hlawhtling nghal vek bik lo va. Chutiang hunah chuan hnual phah nan te, tih tauh nan te, a tlรกnchhiatsan zรขwnga แนญan la แนญhin apiangte vanduaina ram a ni tih leh, a insiam แนญha zรขwnga ke pen tum tlatte vanneihna khawvelah kan cheng a ni tih theihnghilh loh a pawimawh a.
Hnual awl lutuk, thawh harh tumna nei lo, a dam zรขwng leh a hlimawm zรขwnga ngaihtuahna herdik tum lo te tan chuan he khawvel hi a pik tulh tulh dawn tih hriat a แนญul a. Chumi piahah chuan rilru thar pu thiam mi te khawsak nawmna chu a lo inแนญan dawn chauh a ni.